Mother duck, in the water..

Ik vind de mensen werkelijk prachtig hier. Zo waanzinnig relaxed, alsof ze vredig en gecentered zijn. Niets te verliezen hebben, ookal zijn veel onder hen echt arm met enkel een hutje, stukje grond en een geit. Ze trekken niet aan je, maar blijven bij zichzelf, nee is meteen nee, en ze wensen je oprecht nog een fijne reis. daarnaast zijn al hun tuintjes en perkjes schoon van rotzooi. Overal om ieder huis of hutje is het schoon. Dit geeft veel rust voor het oog. Dit alles in tegenoverstelling tot India. India India, dat woord ga ik nog een aantal keer noemen. Ik merk omdat ik afgelopen jaar vreemdgenoeg 3 keer in India terecht kwam nu een hoop vergelijk met daar.
Maar goed, de rust is hier dus enorm. En dat komt me fijn uit want de indrukken beginnen zich op te stapelen.

Vandaag , 6-10 op stap met het Cepo Project.
Een project in het leven geroepen door de grote sterfte en ziekte van mensen met Hiv. de commune waar Cepo zich op richt heeft zo'n 1000 mensen aan de rand van de stad Masaka.
6 jonge dames die zich na hun studie toewijdde aan het opzetten van Cepo en de bijbehorende voorlichtingen, adviezen, medicijn en condoom verstrekking, kinder opvang, scholing en alles wat je kunt bedenken rondom Aids en de ernstige gevolgen ervan. Nu zijn er nog 2 dames van eind 20 actief die zich gepassioneerd inzetten in een stad en land waar verandering traag plaatsvind. We zien vandaag niet zoveel van Hiv patiënten zelf, maar dit is wel het begin van de informatie over een never ending story over aids in Afrika. In het kort, heb ik geen idee waar te beginnen. Mannen hebben het voor het zeggen en die willen geen condoom, vrouwen beginnen er niet over omdat ze dan de man beledigen, je laten testen is een schaamte, als je positief bent is het een schande, leraren vertikken het om hoer voorlichting over te geven, medicijnen goed en regelmatig innemen zit niet in de ongestructureerde mentaliteit. En als toetje: omdat er zoveel taboe op heerst en mannen die besmet zijn verbitteren, gaan ze onbeschermd met zoveel mogelijk vrouwen naar bed om ze te besmetten zodat ze niet de enige zijn. Om het nog iets complexer te maken: veel vaders willen geen besmette kinderen (let op: kind is besmet door ouders) en zetten ze dan op straat.
We bezoeken die dag 3 hutjes en een schooltje, hier mogen we eindelijk op de 4e dag onze mouwen op gaan stropen.
Het eerste huisje is van een koppel met 6 kinderen. De man is een agressieve alcoholist en heeft geen enkele verantwoordelijkheidsgevoel. Hij zorgt dat hij iedere dag net genoeg heeft om zichzelf van het helaas veel te goedkope alcohol te voorzien en hangt vooral in de stad rond. De vrouw probeert ieder beetje voedsel bij elkaar te schrapen maar is meestal niet genoeg voor de hele familie. Cepo vraagt haar wat ze het hardste nodig heeft en dat is hun ingestorte huis (1 kamer voor z'n allen) herbouwen en iets om eten mee te genereren zoals een kip of geit. Cepo zorgt hiervoor en sindsdien is het wat minder ernstig overleven. Als we aankomen komt net de man thuis, een dun wat ouder mannetje die een brede glimlach laat zien en Samanta van Cepo allervriendelijkst toespreekt. Samanta zegt 'schijn bedriegt' en we lopen terug naar de auto. Ik had hem het liefst een schop onder z'n hol willen geven maar daar is geen beginnen aan hier. Mannen hebben hier alle recht, ook over de vrouw, die volledig ondergeschikt leeft, geschoold of niet. Hun mening is waarheid en wanneer de man iets wilt dan gebeurd het, hoe wrang het ook is. Cultuur kan ik mee leven en respecteren alleen door deze grote ongelijkwaardigheid zie ik zoveel ellende hier voltrekken dat ik er gewoon wild en ontoepasselijk van word. Om de vleet worden er vrouwen zwanger gemaakt of besmet met aids en verlaten met een of meerdere kinderen waar ze alleen niet voor kunnen zorgen. Zo zitten bij het Cepo gebouwtje een paar vrouwen voor het huis. Het meisje van 14 met haar kindje en mobiel op schoot. De vader is hem gesmeerd, haar moeder zorgt veelal voor t kindje en de oma lijdt aan aids en is goed ziek.
Ik heb een raadsel: ra ra wie van deze vrouwen heeft het het zwaarst?
Terug naar Cepo.. Nog wat verder de bosjes en bananenplantages door komen we aan bij een bakstenen minihuisje van 1 kamertje van 2 bij 3 meter. Het huisje heeft geen ramen en geen licht en is dus pikdonker van binnen. Het wordt bewoont door het oude vrouwtje dat voor tijden zal behoren tot een van m'n meest indrukwekkende ervaringen. Een vrouwtje met dichtgeknepen pretoogjes, een mond vol glimlach maar zonder tanden en een prachtige gerimpelde donker bruine en volledig authentieke uitstraling. Als we alle 5 op de vieze zandvloer willen gaan zitten pakt ze een opgerold kleedje ergens onder vandaag. Speciaal een schoonig kleedje voor bezoek. Dan geeft ze met haar broze lichaampje iedereen een knuffel en ik schiet er vol van. Ze brabbeld met een diep hoog stemmetje tegen Samanta die het vertaald. Als we vragen naar haar leeftijd heeft ze dat nooit precies geweten. Wel dat ze ongeveer zo oud is dat haar kleinkinderen kleinkinderen hebben. In NL zou dat praktisch bijna onmogelijk zijn maar hier beginnen ze absurd jong, vaak direct wanneer een meisje ongesteld wordt en dus vruchtbaar lijkt. Helaas zijn al haar 10 kinderen aan aids overleden. We schatten haar rond de tachtig wat uitzonderlijk oud is voor een gemiddelde afrikaanse.
Het vrouwtje haar voeten waren absurd opgezwolle en stonden gevoelsmatig in de fik. Ze heeft geen familie of buren meer en is volledig afhankelijk van de enkeling die af en toe bij haar komt kijken. Ze kon dus alleen maar bidden dat er snel iemand kwam. Het zag er gruwelijk uit, dik, gespleten, heet en een grote gidszwarte rand eromheen alsof ze gingen afsterven. Hoe het vrouwtje het voor elkaar krijgt om zo blij te zijn met een bezoekje en een stukje osawacake (van Anouk) is me een raadsel. Ze klemt het brok cake, stevig in haar hand en laat het niet los tot we weg zijn. Nu en dan neemt ze zorgvuldig een hapje.
Het zijn vandaag wijze lessen in relativeren en waarderen. De rest van de dag komen nu en dan vragen op over onze massale Nederlandse onvrede en of ons enorm vermogen om te zeiken en vergelijken nou werkelijk de weg naar geluk zou zijn.

Na de lunch gaan we naar een kleuterschool, om daar wat te helpen met schilderen. Het is een klein schooltje wat al aardig wat gekleurde muren en hekwerk te pakken heeft. Als aankomst wordt er voor ons gezongen en gedanst. De eerste klas, met een kindje of 16, zingen allemaal ontzettend lieve en onverstaanbare Engelse liedjes voor ons. De herhaalde woorden 'welcome visiter' pik ik op en het is zo schattig dat onze enorme gesmolten gezichten en brede glimlach alle vraagtekens verbergen. Na een paar liedjes en dansjes besluiten we dat het tijd is om iets terug te zingen. We grabbelen het eerste liedje naar boven dat we alle 4 kennen en zingen 'hoofd,schouders,knieën,teen' voor ze in t engels. Ze kennen het en zingen het in t Afrikaans, wij volgen en zingen het in het Nederlands.
Het aandoenlijkheidsgehalte is hoog, heel hoog.
Dan vindt juf het genoeg en gaan ze door. Ze zegt 'sit down please' waarop de kindjes antwoorden door al zittend in koor te zingen ' we are sitting down'. Op school worden de kinderen flink gedrild. Er is geen kind dat niet luistert, allemaal herhalen ze wat de leeraar zegt, antwoorden ze in koor en doen ze direct wat er gevraagd wordt. Ook worden de kinderen op school nog geslagen. Officieel mag het niet meer maar het blijkt toch wel effectief te zijn vinden nog veel docenten. En dat blijkt wel, we zien allemaal brave goedluisterende kindjes. Misschien een idee om dit weer in NL in te voeren?
Na ook te zijn ontvangen door de tweede klas, gaan we aan t werk, we krijgen boeken met symbolen en tekenen er een aantal vergroot uit op vellen papier met de engelse naam er bij (fiets, auto, vrachtwagen, pot, kruik etc) Deze hangen ze in de klas om mee te oefenen. Ze krijgen vanaf hun eerste schooldag meteen in t engels les. Engels is tenslotte de spreektaal hier. Veel oude, jonge en arme mensen spreken het echter niet omdat die geen school hebben gehad.
Na onze tekenkunsten terug te hebben gehaald gaan we trots door met het verven van het houten hek om t schooltje heen. Het krijgt verschillende vrolijke kleuren. Wanneer de zon toeslaat en er een paar kindjes hun nieuwsgierigheid niet langer bedwingen, komen ze buiten naar ons gekke schilderende fratsen kijken. Anouk is de eerste die het hek en de verfpot laat voor wat hij is en haalt ons meegenomen bellenblaas. De kindjes weten niet wat ze zien en gillen en springen er op los, achter de bellen aan en snel weer terug voor meer. Ik en de rest krijgen ook de speelkriebels en met bijzonder weinig krijgen we zo'n beetje alle kinderen uit de klassen gelokt, op het schoolpleintje, gillend en springend en ongecontroleerd blij. Ouders spelen hier niet met kinderen, het kan me voorstellen dat het wel erg leuk is om dan in eens met 3 tegelijk aan een witte meejuichende buitenlander te gaan hangen.
We spelen, rennen, kruipen, spelen en vertroetelen totdat alleen wij er bij neer vallen en de leraren kijken alsof het beter is dat we weer weg gaan. Het hek is half af, een verfpot blauwe verf is omgevallen en op de grond zitten 4 uithijgende vrijwilligers met een hele berg nieuwe vriendjes.
De kinderen worden tot de orde geroepen. Binnen no time staan ze in een kring, doen hun jurk of hemd goed en als de juf dan begint met 'Mother duck' volgt de rest met zingen 'in the water'. Allemaal houden ze hun armen gestrekt, handpalmen naar beneden en wiebelen ze met hun kont heen en weer als een echte eend. 'Mother duck, in the water, morher duck, in the water, mother duck...' Een voor een wachelen ze het gat in de muur door, terug naar hun stoeltjes.
Smeltend van geraaktheid, en ook een beetje van de zon, druipen we af naar de auto, de rest van de dag, avond, en later blijkt de hele week, het liedje zingend 'mother duck, in the water, mother duck, in the w...